DİBEK

Anadolu kültürünün en sıcak en duygusal en eğlenceli,anısı en bol olan ortak değeridir dibek. Dibek muhabbet demek aş demek.Ritm demek . Muharrem ayı demek. Aşure demek.Dibek aynı kaptan aş yemek demek.Dibek gelin olmak demek. Dibek uğurlanmak demek.Ömrümüzün bu dünyada bittiği an demek.



Anadoluda özellikle yörük kültürünün yoğun olarak yaşandığı bölgelerde keşkek bir toplantı yemeğidir. Yeşilovacık bölgemizde de sevilen ve saygın bir yemektir. Yahni ile birlikte tereyağlı olarak yenir. Düğünlerin cenazelerimizin, tatlımız aşurenin ana maddesidir keşkek.



Keşkek döğmeden yapılır. Döğme sarı buğdayın su ile tavlanarak dibekte gençlerin solgu dediğimiz ağaçtan yapılma araçlarla dövülerek kabuğunun soyulması ile elde edlir.


Döğme dövmek bir kültürdür. Muhabbet kültürü. Bugday kalktıktan sonra hasat edildikten sonra sakin bir zamanda sahilde ya da yaylada özellikle yayla buğdayı hasadından sonra ikindi üzeri imece ile döğme döven erkekler ve onlara yardımcı genç kızlar ve kadınlarla birlikte dövülür. Törensi bir zamandır o. Folklordur. Her ev az ya da çok evlenecek kızı oğlu varsa düğün için, muharrem ayında aşure için, okunacak mevlüdü için allah gecinden versin ölüm için muhakkak evinde döğme bulundurur.Kefen gibi olazsa olmazıdır evin.


Dövme döğerken kalben imece vardır. Muhabbet vardır. Yakın ev batırık yapmıştır çay yapılır. Bir taraftan solgunun mermer dibekte ritmik sesisi. Kızlarımızın buğdayın dökülmemesi için öznle tahta aracılığı ile buğdayı dibeğin içine takrar takrar itmeleri. Bu arada solgunun vurmaması için gösterilen özen. şakalaşmalar. Sürüp giden sohbet.. Tabii solguyu herkes sallayamaz atletiklik, gençlik, güç ,kuvvet gerek.Beceri demek.Kendine güvenen gençler dibek dövebilir.. Mahçup olmak var işin içerisinde.Buğdayı dağıtmadan dövmek, dibeğin içinde buğday bırakmak gerek. Tahtayla bugdayı düzeltmeli kızlar, dışına dökülmemeli bugdaylar. Solgudan korkmadan büyük bir serin kanlılıkla yapmalı.. Etreddüt her an bir kazaya sebebiyet verebilir. solguyu şaşırtabilir.


Terini de silmeli birisi elinde havlu ile buğdayı döven arrkadaşın. Etrafa göz atıp beğenilip beğenilmediğini göz ucu ile kontrol etmeli. Kızlar da buğdayı düzenli bir şekilde dibeğin içinde tutarak yardımcı olmalı onlara. Bir taraftan muhabbet koyulaşmış batırık hazır çay demlenmekte... Komşunun birkaçının yaptığı batırığı bir dinlenme anında içiveriler üstüne demli çay, soğuk su .Çayı bir komşu suyu diğer bir komşu getirmiştir. demem odor ki ter tere karışmış...... Ufak tefek sıkıntılar da bu yardımlaşma ikliminde erir gider. Yakınlaşma artar kırgınlıklar yumuşar. Hele düğün varsa gelinin nasıl olacağı ,damat. Ya öteki genç kızların kime yakıştığı... Dibeği döven gencin ikna edemediği kız..Ayşe ablası da onu hallediverse ya.. Ölüm yemeği en son düşünülür. Muhakkak her evde ölü için biraz dövme vardır ama ölüm akla pek gelmez.


Gençler yarışır kızlar yarışır. Kimin buğdayını dövmesi daha iyi o konuşulur övülür taktir edilir.Geleceğe tuhum ondan alınıp ekilmeli. Kaliteli tohumculuk,çiftçinin mahareti yazılı olmayan kurallar şeklinde daha iyisi keşfedilir. Teşvik edilir.


Keşkek büyük kazanlarda yine imece ile yapılır. Yanında da yahnisi. Toplu yenir. Keşkek yerken küs dargın olmaz yanyana oturur. Ortak tabağa kaşık sallanır. Yufka da eksik değildir. Sonunda bereketi için birliktelik sağlık sıhhat allahın rızası bereketi için dua edlir aynı duaya birlikte amin denir.Yine yardımlaşma ile başka bir grup sofrayı kaldırır.. Keşkeğin her aşaması bir törendir..

Şimdi bu yemekler azaldı. Koyunu kesiyorlar kavurma salata hızlı bir şekilde yiyoruz dua yine var amin belki var belki yok. Şimdi bizim tarafın yemeğine gidiliyor. Bizim taraf öteki taraf diye bir şey var.. Şimdiki yemekler muhabbetsiz. Eskiden midede sindiriliyordu şimdi sandıkta.Eskiden şükür için yemek verilirdi, gönül almak için. Şimdi beklentiyi tavlamak, olgunlaştırmak için.Hele geçsin boğazından elbet borçlu olacak.


Anlıyacağınız muhebeti bitmiş bir keşkek, bereketini allah biliyor......